Schuurwonen Smeerling

Onstwedde
2025

De wens van opdrachtgever was om een oude, wat vervallen Groningse schuur, die generaties geleden door zijn eigen familie werd gebouwd bewoonbaar te maken.

De ruimte voor de nieuwe woning is gezocht tussen de imposante gebinten van de twaalf meter hoge constructie. De gebinten blijven daarbij vrij zichtbaar in de open ruimte.

Waar bij de traditionele zone-indeling de drie functies; stallen, opslag en verkeer in sterke mate werd bepaald door de gebinten van de hoofddraagconstructie is in de doorsnede te zien hoe de nieuwe bebouwing de ruimte zoekt tussen deze gebinten op een manier die de gebinten in het zicht laat. Ook in de nieuwe situatie worden de karakteristieke gebinten dus weer ingezet als een organiserend element.

De nieuwe woonvertrekken vouwen zich in drie ondiepe stroken langs achter,- en zijgevels zodat overal daglicht kan binnendringen en tegelijk een centrale -onverwarmde- binnenplaats van 100m2 ontstaat die een groot deel van het jaar extra leefruimte biedt. Een éen-laagse berging zorgt voor een begrenzing tussen binnenplaats en het deel dat dienst blijft doen als schuur.

Door de nieuwe en oude gevel aan de achterzijde niet volledig samen te laten vallen ontstaat binnen het oude volume een beschutte, overdekte tussenzone met een indrukwekkend wijds zicht op landerijen en het stroomdal van de Ruiten-Aa. De van oorsprong gesloten schuur wordt daarnaast geopend aan de hand van lange raampartijen die het sobere ritme dat zo eigen is aan de schuur benadrukken. De hoogte van de kozijnen -teruggebracht in originele kleurstelling groen en okergeel- wordt bepaald door de onderzijde van de goot. Aan de achterzijde wordt verbinding gelegd met het landschap aan de hand van vier grote nieuwe gevelopeningen van drie bij drie meter die -hoewel vanuit het interieur spectaculair- zich aan de buitenzijde  in een sober ritme tonend voortbouwen op de ingetogenheid van de schuur. De woonvertrekken zijn open en toegankelijk naar zowel landschap als binnenplaats.

De bruikbare materialen die vrijkwamen; voornamelijk dakpannen, stenen, klinkers, kozijnen en planken zijn waar mogelijk hergebruikt.

Van het dakoppervlak, dat meer dan 1000m2 groot is, is elke dakpan door bewoners zelf met de hand gelicht, schoongemaakt, incidenteel een kapotte pan vervangen voor tweedehands en teruggelegd. Het resultaat is een imposant dak dat weer jaren mee kan, waar geen nieuwe pan voor is aangeschaft, en…. een dak dat zijn karakter heeft behouden. Circulariteit gaat daarmee hand in hand met het behouden van het authentieke karakter van de schuur.

Alle nieuwe bouwkundige onderdelen worden dampopen in hout gebouwd, isolatie op basis houtvezel.

In een oude gierput op het erf wordt het regenwater van het enorme dak opgevangen. Wasmachine, toiletten en tuin worden hiermee van gefilterd regenwater voorzien. Een upgrade van het filter zou het zelfs mogelijk maken om in de toekomst ook douche en kraanwater op het systeem aan te sluiten.

Met de ingebruikname van Schuurwonen Smeerling is er niet alleen een stukje Gronings erfgoed behouden voor sloop, door de renovatie krijgt een jong gezin de kans de waarde van erfgoed en het landschap van de Ruiten-Aa te herontdekken.

Gebouwd in tijden van schaarste, daarmee duurzaam avant la lettre. Principes om op door te bouwen.